Doç. Dr. Devrim ALKAYA
devrimalkaya@hotmail.com
YATAĞAN MAHALLESİ ve YATAĞAN KILICI
11/05/2024 Sultan Alparslan'nın şanlı Malazgirt zaferinden 9 yıl sonra Denizli-Yatağan beldesi Türkler tarafından fethedilmiştir. 1090 yılına kadar sıkça düşman saldırılarına uğrayan Yatağan Kazıkbeli Savaş'ından sonra tamamen Türk himayesine geçmiştir. Beldeye ve kılıca Yatağan ismi Oğuz Türklerin'de yerleşmek anlamına gelen "yatuk" kelimesinden almıştır. Konya Sultanı tarafından bölgenin hakimiyetini sağlamak amacıyla gönderilen Osman Bey ise sonradan "Yatağan Baba" ismini almıştır. Yatağan'ın hakimiyeti için çarpışan Yatağan Baba ve Selçuklu Şehzadesi Abdi Bey'in türbeleri beldede bulunmaktadır. Yatağan 1429 yılında Osmanlı topraklarına katılmıştır. Bölgede yapılan kılıç ve barut gibi malzemelere teşvik veren Osmanlı Devleti İstanbul'un fethinde bu malzemeleri kullanmıştır. Fethedildiği günden itibaren Türklerin girdiği bir çok savaşa kılıç ve barut yollayan beldenin en önemli ürünü Yatağan kılıcıdır. Birçok Osmanlı Sultanı'nın kullandığı kılıç aynı zamanda Yeniçeri Ocağı'nda bulunan askerler tarafından kullanılmıştır. Savaşlarda düşmanın korkulu rüyası olmuş Yatağan kılıcı bugün dünyada kılıç denilince akla gelen ilk modellerden biridir. Kanuni Sultan Süleyman için yapılan Yatağan kılıcı bugün New York Metropolitan Müzesi'nde sergilenmektedir. Hacı Bektaş-ı Veli'nin tavsiyesi üzerine Türkmen ustalar tarafından yapılan Kılıcın en önemli özelliği sadece tek tarafının keskin olması ve aman diyen, teslim olan düşmana yaşama şansı vermesidir. Yatağan, pek çok doğu kılıcı gibi kavislidir, ancak keskin ağzı içe gelecek biçimde, ters kavislidir. Çarpışma anında yüksek strese maruz kalan Yatağanların ağızları çelikten, sırtları ise esneklik kazanması için demirden yapılırdı. Sapındaki kulaklar, bileği kavrayarak, içe doğru kavislenmesi nedeniyle savrulması zor olan yatağanın kullanımını kolaylaştırmıştır. Bu kulaklar sayesinde, halk arasında "kulaklı" diye de bilinir. Genelde sapından sırtına doğru uzanan bir kemer, darbe anında kırılması muhtemel olan bu bölgeyi destekler. Yatağanların çoğu, sapında ve kabzasında işlemeler taşır. Kabzaya sedef kakma, inci ve değerli taşlarla süslemeler yapılır. Yanaklara ise ustanın adı, "Allah", "Muhammed", "Ali" gibi kakmalar yapılır veya Kur'an'dan ayetler yazılırdı. Avrupalılar bu Yatağan'ın şekline istinaden, bir çift yatağana "kelle makası" demişlerdir. Kısa bir kılıç olması dolayısıyla, hem sivil kullanımına uygun, hem de askerlerin yan silah olarak taşıyabileceği bir silahtı. Birçok hançer ve kısa kılıca göre daha ölümcül olması da Yatağan'a olan ilgiyi arttırmıştır. Yatağan, yeniçerilerin olduğu gibi, 18 ve 19. yüzyıllarda pek çok Balkan ordusunun sembolüydü. Atalarımızın geleneğini devam ettirerek ürettilen Yatağan kılıçları bugün hala büyük ilgi görmektedir. Yatağan'a mutlaka gidip görün. Kılıç, bıçak atelyeleri yaninda sizi büyük bir tarihi kültür karşılayacak . Müftü M. Arif Akşit vakfinda el yazmasi kiyap koleksiyonu var. Eski camisi gezmeye görmeye değer. Yatagan sancagını görebilirseniz kendinizi çok şanslı hissedin. Yatağan'da her türlü bıçak, satır, makas gibi ihtiyaçlarınızı karşlayabileceğiniz satış mağazaları var. Benim önerim hediyelik kılıç almanız. Doç Dr Devrim Alkaya İnş. Yük.Müh. & Kamu Yöneticisi |
Yorumlar |
Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
Yazarın diğer yazıları |
AÇEDD 2024 FETHİYE YAZ EĞİTİM KAMPI - 26/08/2024 |
Acıpayam ve Çevresi Eğitimi Destekleme Derneğimizin 2. Yaz Eğitim kampı bu yıl Fethiye Çalış sahilinde yapıldı. |
Acıpayam Alacain - 13/06/2024 |
Alacain (Agathe Kome) Acıpayam'ın yaklaşık 5 km kuzey-batısında yer alan Bizans dönemine ait kale duvarı kalıntıları, çoğu yarım kalmış lahit mezarlar ve birisi kilise olarak kullanılmış küçük mağaralardan oluşuyor. |
Deniz mi Yayla mı? - 05/06/2024 |
Anadolu'nun derin kökleri deniz tatiline alışık mı? Yoksa biz toplumsal algı ve bir çeşit satış oyunları ile denize ve otellere yönlendiriliyor muyuz? |
EKMEĞİN KIYMETİ - 23/05/2024 |
Ben cocukluğumda 40-45 yıl önce düvene binebildim. Sonra düven kalmadi her yere patos geldi... Sonra patosunda devri geçti. Şimdi biçerdöver hepsini zaten hallediyor. |
DENİZLİ'NİN KÜLTÜREL KODLARI - 21/05/2024 |
Zaman ilerliyor ve oğul sayesinde YouTube kanalım giderek zenginleşiyor. 10 yıl önceki videolarımı bile bulup indirmiş. Kanal adeta adeta bir sanal miras gibi oldu. |
KÖYDEN KENTE - 17/05/2024 |
Yemler ithal, tohum ithal, zirai ilaçlar ithal. Kimse tohum yasasını bilmiyor veya ilgilenmiyor. Ata tohumunu, yerel tohumu, fidanı merak etmiyor. |
14 MAYIS ÇİFTÇİLER GÜNÜ - 15/05/2024 |
Aslında günler, haftalar ile hatırlamak güzel. Toprağın, üretimin, ürünün sonrada tarlada çalışandan soframıza gelinceye kadar verilen emeğin değerini anlamak gerek. |
Acıpayam'ın Güzellikleri - 11/05/2024 |
Özel olarak gitmediyseniz Antalya'ya giderken Acıpayam'dan geçmişsinizdir. Denizli' de yaşıyorsanız mutlaka Acıpayamlı bir arkadaşınız vardır. Bugün sizlere Acıpayamın pek bilinmeyen güzelliklerini yazacağım. |
Acıpayam ve Acı Tütün - 15/04/2024 |
Acıpayam için acı tütünün başka bir hikayesi vardir. Üretenin elinde içenin ciğerinde katran karası olan tütünü ve tütüncünün çilesini anlatalım. |
Devamı |