GİRENİZ KELEKÇİ'DE YEMEK KÜLTÜRÜ

ÇORBALAR:

Top tarhana: Buğday, mısır, nohut ve fasulye karıştırılır, un yaptırılır. Kazanda tuz ile birlikte su kaynatılır. Kazanın altından fazla ateş çekilerek un eklenir, sürekli karıştırılır. Karışım sokaya yapışmıyorsa hamur pişmiş demektir. Yağ ile yoğurt ve süt karıştırılır, ayran yapılır. Önceden hazırlanan mayalı hamur, tarhana hamuru ve hazırlanan ayranla yoğrulur, kaput bezinden yapılmış çağ adı verilen çuvala konulur. Zaman zaman karışımı homojen hale getirmek için çuval çalkalanarak on, onbeş gün bekletilir. Tarhananın acı suyu çuvaldan dışarı sızar. Sonra temiz çarşaflar üzerine top şeklinde dökülerek kurutulur. Top tarhana tencerede (terracotta tencere tercih edilir) kaynatılarak (kemikli etle kaynatılması tercih edilir). Üzerine tereyağlı salça ve sarımsak eklenerek servis yapılır, yanında yenilir. Sarımsaklı ayranın içine hamur konularak da tüketilebilir. Tarhana hamuru karıştırılırken komşular toplanır, tereyağı kızartılır, hamur un ve suya eklenir, erik ekşisi konularak karışım kazan içinde karıştırılır.

Un çorbası: Kuru soğan ve biber kızartılır, su eklenerek kaynatılır. Sonrasında un eklenir ve karıştırılır.

Ala çorba: Haşlanmış kuru fasulyeye bulgur eklenerek yapılır, üzerine yağda kızartılmış soğan ve salça sosu eklenir.

YOĞURTLU YEMEKLER:

Taze fasulye yoğurtlaması: Taze fasulye ayıklanır, haşlanır, üzerine sarımsaklı yoğurt dökülür, tereyağı ve kızartılmış biber eklenerek servis yapılır.

Semizotu, pancar yaprağı, ıspanak, sirke ve diğer tarla otları ayıklanıp haşlanır. Üzerine sarımsaklı yoğurt dökülür, renk biberi ile tereyağı kızartılıp eklenir, servis yapılır.

Yine mevsimlik otlara taze soğan, nane, sıra, maydanoz ekleyerek 'otlu bulgur aşı pişirilir, üzerine sarımsaklı yoğurt dökülerek yenilir.

Taze fasulye kavurması: Ayıklanarak haşlanan fasulye, bol soğan, biber ve bir domatesle birlikte kavrularak yenilir. Yine aynı şekilde lahana, havuç gibi sebzelerin kavurması yapılır.

Mantarlarda (çıntar, ebe, kuzu göbeği, kıtış, karakulak, vb.): Soğan ve maydanozla kavrularak üzerine yumurta eklenir.

Kapama: Tencereye kemikli etler dizilir. Üzerine soyulmuş bütün soğanlar dizilir. Kekik, karabiber, tuz ve su eklenerek tencere kapatılır. Hazırlanan hamur tencerenin kapağına sıvanarak hava alması önlenir ve çok yavaş ateşte pişirilir.

Sarkıtma: Baharda iki vesiren yonca haslanır, sıkılır. Un tere yağla karıştırılır, sarımsaklı erik ekşisiyle sos yapılır ve hazırlanan yoncaya eklenir. Yine aynı yöntemle hazırlanan sosa, ıtıgülu (kuşburnu) ve böğürtlen yaprağıyla da çerpli yemek yapılır.

Aynı sosla haşlanmış taze fasulye, kuru dizi fasulye yapılır. Buna çerpli fasulye denir.

Yufka makarnası: Yufka ekmeği dürüm yapılarak ince ince kıyılır. Üzerine çökelek (deri peyniri) konur. Kızartılan tere yağına biraz su eklenerek kaynatılır, makarnanın üzerine dökülür. Yine hazırlanan yufka makamasına kaynatılmış pekmez şerbeti eklenerek tatlı yapılır.

Sebzeli ve mantarlı bulgur pilavı çok yapılan yemeklerdendir.

BÖREKLER:

Leğen böreği: Misir unu hamurundan bir ekmek açılarak leğenin altına konur. Araya soğanla kavrulmuş ve üzerine karabiber eklenmiş kıyma konur. (İsteğe göre kıymaya bulgur da eklenir.) Üstüne yine hamur açılarak konur. Altına üstüne yağ sürülerek fırında pişirilir. Eskiden fırın yokken közün üstüne konulur, leğenin üstüne saç konur, saçın üstüne ateş yakılarak leğen böreği pişirilirdi. Saçta pişirilir. Eritilmiş iç yağıyla kızartılır, limon sıkılarak sıcak yenir.

Saç börekleri: Sazla çentilen ete soğan, maydanoz, karabiber eklenerek harç hazırlanır. Açılan yufkanın yarısına kadar harç konur ve diğer yarısı kapatılarak aynı yöntemle taze soğan yaprağı ve yoğurt karıştırarak hazırlanan harçla yoğurt böreği yapılır. Yine aynı yöntemlerle mevsimlik otlardan, kabaktan, mantardan saç börekleri yapılır.

Yumurta çöreği: Un ile yumurta çırpılır, sıcak saçın üstüne dökülerek yapılır.

Misir ekmeği: Gireniz'in temel besin maddelerinden biridir. Mısır ekmeği kızartılır, üstüne tereyağı konulup, çökelek serpilerek yenilir. Top tarhana çorbası ve ayran ufaklamasıyla iyi gider. Mısır unundan tepsi börekleri, yine hamurunun
küle gömülerek pişirilmesiyle gömbe yapılır.

Turşu: Haşlanmış bibere sarımsaklı erik ekşisi eklenerek yapılır.Yine, doğranmış salatalık ya da semizotu üzerine sarımsaklı erik ekşisi dökülerek turşu yapılır.

Kekik yarması: Kuru kekik, leblebi, kavrulmuş nohut, kabak çekirdeği, kurutulmuş domates, kurutulmuş biber karıştırılıp değirmende öğütülerek yapılır. Üstüne çökelek serpilerek iyi bir kahvaltılık malzeme elde edilmiş olur.

Sini: Ceviz, badem, fındık, fıstık içi şekerle ezilerek açılan yufkaya serpiştirilir. Yufkalar rulo şeklinde sarılarak siniye yerleştirilir. Zaman zaman çiçek yağı gezdirilir, fırında pişirilir. Üstüne şeker ya da pekmez şerbeti dökülür.

Bulamaç: Kaynatılan pekmez şerbetinin üzerine soğuk suda eritilen nişastanın eklenmesiyle elde edilen tatlıdır.

Şakir EREZ

Kaynak: Gireniz Kelekçi Kitabı-Syf 43,44-45

GİRENİZ KELEKÇİ
HABER VE MEDYA SİTESİ TARAFINDAN DERLENMİŞTİR.