- GİRENİZ
- KELEKÇİ
- ÇARŞI MEYDANI
- PAZARYERİ
- NAMİ CANER SAĞLIK OCAĞI
- GÜNEY OLUKBAŞI KÖPRÜSÜ
- KUZÖREN YOLU
- KUZÖREN
- ACIPAYAM KANYONU
- OLUKBAŞI
- BENLİK
- ÇATAK YAYLASI
.png)
Doç. Dr. Devrim ALKAYA
devrimalkaya@hotmail.com
YÖRÜKLER VE RENKLER
14/03/2024  Yörük Türkmen dernekleri ülkemizde her alanda çalışmalarını sürdürmekte giderek daha etkin hale gelmektedir. Gün geçmiyor ki bir Yörük etkinliği olmadan bir hafta sonu geçsin. Tabii hepsine yetişmek mümkün değil ancak elimden geldiğince Yörük etkinliklerine katılmaya, bilimsel açıdan destek vermeye çalışıyorum. Tanıtıcı köşe yazıları yazıyor, TV programı haline getirmeye çalışıyorum.Yörük Türkmen şenliklerinde ve çalıştaylarında tüm katılımcılar sarı, turuncu yağlık (sarı dastar) ve renkli keyfiyeler takarız. Sarı dastar ve keyfiye adeta Yörüklerin üniforması ve Yörük olduklarını ifade etme biçimi haline gelmiştir. Keyfiyedeki renkler ne anlama gelir anlatmaya çalışayım. Kırmızı Türklüğü, yeşil doğaya saygıyı, sarı devleti, bereketi ve bolluğu, mor yiğitliği ve mertliği, beyaz saflığı ve duruluğu anlatır. Gökkuşağının renklerini binlerce yıldır yörükler kullanır. Gökkuşağının renkleri binlerce yıldır; Türk'ü anlatır. Yörük ayri bir boy ayrı bir etnik unsur değil. Öz Türk insanımız. Türk milleti Ortaasyadan yürüyerek geldi, yörük yürüyen Türk demek. Hepimiz yörüküz bu durumda. Sonrasında küçükbaş hayvancılıkla uğraşan yayla, sahil konargöçer yaşayanlara Yörük denmeye başlamış. Bir yaşam biçimini tanımlar hale gelmiş. Konar göçer yaşamdan kentlere gelen, yerleşik düzene geçen Türkler o günlerin özlemini Yörük Türkmen derneklerinde, yörük şenliklerinde gidermeye çalışıyor. Bu özlemin bir yansıması da renkli keyfiyeler ve sarı dastarlar.  Başka bir renk daha var yörüklerde çok kullanılan, bilinen. Osman Şahin'ın "Mor Cepken" Kitabında anlattığı mor cepken. Yörük kadını yaşlanıp iyice deneyim kazanınca KEZBENCE olur adı. O, oymağın bilge kişisi, akıl danışılanıdır artık. Göçebe yörüklüğünün kadınlarına tanıdığı yüce bir haktır MOR CEPKEN. Erkeklerin ise korkulu rüyasıdır. "Mor Cepken", Karacaoğlan türkülerinde geçer. Günümüzde Ege, Muğla, Antalya ve Toros yörüklüğünde yaşlı kadınlar tarafından hâlâ bilinir. Yörük kızlarının çeyiz bohçasına önce MOR CEPKEN" konur. Kenarları sarı simgelerle işlenmiş, yelek biçiminde, mor renkli bir giysidir. Yörük kızları sevdikleriyle evlenirlerdi. Başlık parası gibi alışkanlıkları yoktu. "Mor Cepkenin" evlilikteki yeri ise, zamanı geldiğinde, darda kalan yörük kadınının erkeğine karşı kullandığı bir boşanma özgürlüğünün simgesidir.  Evli yörük kadını, ihanete uğrayınca ya da kocası tarafından aşağılanıp dövülünce, bir şekilde MOR CEPKEN’i giyip herkesin görebileceği bir yere otururdu. Bu “Ben bu adamı boşadım” demekti. O zaman akan sular durur, herkes işini gücünü bırakır. Masal anaları ile doğum ebeleri " MOR CEPKEN" giyen kadının çevresini alırlar. Boşadığı kocası ise evinden dışarı çıkamaz, kahveye gidemez, kimse yüzüne bakmaz. Büyük ödün verip de karısına MOR CEPKEN ’i çıkarttıramazsa ömür ömüre dul kalacaktır. Kimse ona kızını bile vermez.  Yörüklüğün kadınına tanıdığı hakka, özgürlüğe bakın. 1800 yılların sonlarında NAZİLLİ KASABASININ AYDIN dağlarında, dağa çıkarak kadın hakları için savaşan “GİZEMLİ KADIN EFE ” de bunlardan biridir. Ege yöresinin unutulmaz bir eridir. MOR CEPKEN ayni zamanda Ege efelerinin giydiği bir giysidir. Buralarda efelik kadın erkek işi değil yürek işidir. Renkleri herkes simge yapmaya çalışıyor ama bilmiyorlar ki binlerce yıllık Türk örf ananelerinin içinde renkler var, renklere yüklenen anlamlar var. Renklerini gökkuşağından alan keyfiyenin renkleri gibi güzel olsun ömrümüz. Doç.Dr. Devrim Alkaya İnş.Yük. Müh. & Kamu Yöneticisi Türkiye Ziraatçılar Derneği Denizli Temsicisi |
|
|
Yorumlar |
| Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
Yazarın diğer yazıları |
| AÇEDD 2024 FETHİYE YAZ EĞİTİM KAMPI - 26/08/2024 |
| Acıpayam ve Çevresi Eğitimi Destekleme Derneğimizin 2. Yaz Eğitim kampı bu yıl Fethiye Çalış sahilinde yapıldı. |
| Acıpayam Alacain - 13/06/2024 |
| Alacain (Agathe Kome) Acıpayam'ın yaklaşık 5 km kuzey-batısında yer alan Bizans dönemine ait kale duvarı kalıntıları, çoğu yarım kalmış lahit mezarlar ve birisi kilise olarak kullanılmış küçük mağaralardan oluşuyor. |
| Deniz mi Yayla mı? - 05/06/2024 |
| Anadolu'nun derin kökleri deniz tatiline alışık mı? Yoksa biz toplumsal algı ve bir çeşit satış oyunları ile denize ve otellere yönlendiriliyor muyuz? |
| EKMEĞİN KIYMETİ - 23/05/2024 |
| Ben cocukluğumda 40-45 yıl önce düvene binebildim. Sonra düven kalmadi her yere patos geldi... Sonra patosunda devri geçti. Şimdi biçerdöver hepsini zaten hallediyor. |
| DENİZLİ'NİN KÜLTÜREL KODLARI - 21/05/2024 |
| Zaman ilerliyor ve oğul sayesinde YouTube kanalım giderek zenginleşiyor. 10 yıl önceki videolarımı bile bulup indirmiş. Kanal adeta adeta bir sanal miras gibi oldu. |
| KÖYDEN KENTE - 17/05/2024 |
| Yemler ithal, tohum ithal, zirai ilaçlar ithal. Kimse tohum yasasını bilmiyor veya ilgilenmiyor. Ata tohumunu, yerel tohumu, fidanı merak etmiyor. |
| 14 MAYIS ÇİFTÇİLER GÜNÜ - 15/05/2024 |
| Aslında günler, haftalar ile hatırlamak güzel. Toprağın, üretimin, ürünün sonrada tarlada çalışandan soframıza gelinceye kadar verilen emeğin değerini anlamak gerek. |
| Acıpayam'ın Güzellikleri - 11/05/2024 |
| Özel olarak gitmediyseniz Antalya'ya giderken Acıpayam'dan geçmişsinizdir. Denizli' de yaşıyorsanız mutlaka Acıpayamlı bir arkadaşınız vardır. Bugün sizlere Acıpayamın pek bilinmeyen güzelliklerini yazacağım. |
| YATAĞAN MAHALLESİ ve YATAĞAN KILICI - 11/05/2024 |
| Fethedildiği günden itibaren Türklerin girdiği bir çok savaşa kılıç ve barut yollayan beldenin en önemli ürünü Yatağan kılıcıdır. Birçok Osmanlı Sultanı'nın kullandığı kılıç aynı zamanda Yeniçeri Ocağı'nda bulunan askerler tarafından kullanılmıştır. |
 Devamı |
